Rączna

W Polsce, na przełomie 2023 i 2024 roku, wszystkie gminy mają obowiązek dokonania zmiany uchwał ekwiwalentowych oraz podniesienia dotychczasowych stawek ekwiwalentu dla strażaków ratowników OSP za ich udział w działaniach ratowniczych, szkoleniach i ćwiczeniach. O zmianach tych przypomniał doktor nauk prawnych, specjalista w dziedzinie prawa ochrony przeciwpożarowej, Dariusz P. Kała. Warto przyjrzeć się bliżej temu zagadnieniu.

Nowelizacja ustawy o OSP i jej wpływ

W 2022 roku weszła w życie ustawa o ochotniczych strażach pożarnych, która wprowadziła szereg zmian, m.in. dotyczących ekwiwalentów dla strażaków ratowników OSP. Nowelizacja tej ustawy, obowiązująca od 8 września 2023 roku, rozszerzyła zakres osób uprawnionych do otrzymywania ekwiwalentu oraz aktywności, za które można otrzymać ekwiwalent.

Warto zaznaczyć, że ekwiwalent pieniężny jest wypłacany strażakom ratownikom OSP niezależnie od wynagrodzenia, jakie otrzymują. Jednak jego wysokość nie może przekroczyć 1/175 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Pieniądze na wypłatę ekwiwalentów pochodzą z budżetu właściwej gminy.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, gminy mają obowiązek co najmniej raz na dwa lata podnosić stawki ekwiwalentu. Ponadto, stare uchwały ekwiwalentowe sprzed wejścia w życie ustawy o OSP straciły swoją ważność, co wymaga od gmin dokonania zmian w tych dokumentach.

Nowe osoby i dodatkowe aktywności uprawniające do ekwiwalentu

Jedną z kluczowych zmian wprowadzonych nowelizacją ustawy o OSP jest poszerzenie grona osób uprawnionych do otrzymywania ekwiwalentu. Teraz również kandydaci na strażaka ratownika OSP mogą otrzymywać ekwiwalent za udział w szkoleniach, jednak gmina nie jest zobowiązana do wypłaty, jeśli nie posiada odpowiednich środków finansowych.

Podobnie, strażacy ratownicy OSP mogą otrzymać ekwiwalent za zabezpieczanie obszaru chronionego przez Państwową Straż Pożarną, ale również tu decyzja o wypłacie zależy od zdolności finansowych gminy.

Dodatkowe możliwości przyznawania ekwiwalentu

Zgodnie z art. 15a ustawy o OSP, rada gminy może uchwalić ekwiwalent pieniężny dla strażaków ratowników OSP za wykonywanie zadań innych niż udział w działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych, szkoleniach, ćwiczeniach lub zabezpieczaniu obszaru chronionego przez PSP. Tutaj również gmina nie jest zobowiązana do zmiany uchwały ekwiwalentowej, ale może to zrobić, jeśli uważa, że posiada odpowiednie środki finansowe.

Skorygowanie błędów legislacyjnych

Wprowadzenie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych bez odpowiedniego okresu vacatio legis skutkowało masą błędów legislacyjnych w uchwałach ekwiwalentowych gmin. Orzeczenia sądów administracyjnych i rozstrzygnięcia wojewodów wskazują na liczne nieprawidłowości w tych dokumentach.

Konieczność zmiany dotychczasowych uchwał ekwiwalentowych stwarza okazję do skorygowania tych błędów i dostosowania ich do wytycznych sądów administracyjnych. W przeciwnym razie grozi nam kolejna fala orzeczeń sądów i wojewodów w zakresie błędów w uchwałach ekwiwalentowych.

Podsumowanie

Na przełomie 2023 i 2024 roku gminy w Polsce mają obowiązek zmiany uchwał ekwiwalentowych i podwyższenia stawek dla strażaków ratowników OSP za ich udział w działaniach ratowniczych, szkoleniach i ćwiczeniach. Nowelizacja ustawy o OSP wprowadziła także zmiany w zakresie osób uprawnionych do otrzymywania ekwiwalentu oraz aktywności kwalifikujących się do tego świadczenia. Warto, żeby gminy wykorzystały tę okazję do skorygowania błędów legislacyjnych i dostosowania swoich uchwał do obowiązujących przepisów oraz wytycznych sądów administracyjnych.

Źródło: samorzad.pap.pl